niedziela, 25 maja 2014

Suchedniów... Wczoraj i Dziś...(3) / Stanisław Pająk


 c.d.
            Znaczącą pomoc powstańcom niosło małżeństwo, Emilia i Stanisław Peckowie. On Urzędnik Zarządu Górnictwa, nie tylko brał udział w walkach, ale także przekazywał i dostarczał żywność oraz broń. Był za to aresztowany, uwięziony i torturowany w Kielcach. Emilia z Orłowskich, założyła rok póżniej pensję żeńską z Internatem, sześcioklasową szkołę dla dzieci, w której potajemnie uczono języka polskiego. Podobno zgłosiła się do niej, z zamiarem nauczania Maria Skłodowska, ale męskie jej ostrzyżenie i strój oraz uprzedzenie sprawiły, że spotkała ją odmowa w zatrudnieniu. Można przypuszczać, że to dzięki pani Emilii Peck, bo gdyby pracę otrzymała, to pewnie wyszłaby za jakiegoś suchedniowianina i nie byłoby póżniejszej pani Marii Skłodowskiej-Curie, wielkiej uczonej polskiej, współtwórczyni nauki o promieniotwórczości, autorki pionierskich prac z chemii jądrowej- wraz z mężem Piotrem odkryła nowe pierwiastki polon i rad - nie otrzymała by także dwukrotnie Nagrody Nobla: w 1903 roku z mężem (wraz z A.H.Beckgurelem) - z fizyki za wyniki badań nad promieniotwórczością, 1911- z chemii za opracowanie metod wyodrębnienia pierwiastków promieniotwórczych; Promieniotwórczość.
          Po śmierci Emilii Peck pensje przejęła jej córka Zofia Kostyrko, póżniej Zofia Szumska.
       W miejscu spalonych drewnianych budynków Zarządu Górnictwa wzniesiono murowane domy dla pracowników, a w Berezowie, gdzie była kużnia Niemca Neumana, wybudowano młyn walcowy w pobliżu mostu na Kamionce.

                                                                                                             foto: RP


     W 1889 roku w gminie Suchedniów było ponad 7000 mieszkańców (740 domów), wyznania katolickiego 6500 i 420 mojżeszowego.Od 1895 roku znajduje sie Zachodni Zarząd Górniczy, któremu podlegały wszystkie zakłady w Królestwie Polskim, a osiem lat póżniej przeniesiono go do Warszawy i w budynku tym powstała Szkoła Leśna.
     Na ruinach staszicowskiej  kużni Baltazarek kapitalista Levelk vel Ludwik Starke wybudował nowoczesną odlewnię żeliwa i warsztaty mechaniczne, w których produkował rury żeliwne, garnki, maszyny rolnicze, sieczkarnie i kieraty, dając zatrudnienie dla kilkuset robotników.
        Po 1880 roku Antoni Wędrychowski uruchamia kopalnie rudy żelaznej z piecami- prażarkami w lasach Dalejowskich, także kolejkę wąskotorową z  wózkami ciągnącymi przez konie na Kruku, aby prażoną rudę wysłać do śląskich hut. Po wyczerpaniu się wartościowych złóż rudy, ustaje eksploatacja. Początek XIX wieku przynosi rozwinięcie przemysłu drzewnego i handlu.
        Powstaje 7 tartaków: Grunera w Berezowie, Nowaka i Warszawskiego, Neumana, Szpicy, Rachmida, Węgrzyna i Breunera. Z rampy kolejowej wysyła się tarcice i deski dla kupców w kraju.
         Antoni Wędrychowski uruchamia fabrykę naczyń kamionkowych z polewą, wykorzystując złoża glinki ogniotrwałej w lasach za Krukiem i Baranowem. W 1884 roku powstaje Stowarzyszenie Spożywcze, pierwsza organizacja Spółdzielcza w Kongresówce, z własnym statutem zatwierdzonym w Petersurgu, a założycielem i pierwszym prezesem zostaje inż.Wincenty Choroszewski, naczelnik Zarządu Górnictwa.
     W 1878 roku posiada aptekę przy ulicy Bodzentyńskiej, a jej kolejnymi właścicielami byli: Antoni Zieliński, Alfons Chrzanowski, Stanisław Brusnicki i Stefan Kazimierz Górbiel.
.......................
                                                                                               c.d.n.

                                                                                            / ,,Moje miasto SUCHEDNIÓW"
 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz